Ο Δήμος Μεγαρέων είναι δήμος της περιφέρειας Αττικής που διοικητικά υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα της Δυτικής Αττικής. Έδρα του δήμου είναι τα Μέγαρα.
Καταλαμβάνει έκταση 330,11 τετρ. χλμ. ενώ σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται σε 38.033 κατοίκους, αποτελώντας τον δεύτερο πολυπληθέστερο δήμο της Δυτικής Αττικής πίσω από τον Δήμο Φυλής.
Ο Δήμος Μεγαρέων βρίσκεται στο δυτικότερο τμήμα της Περιφέρειας Αττικής και συνορεύει βόρεια και ανατολικά με τον Δήμο Μάνδρας-Ειδυλλίας, ανατολικά με τον Δήμο Ελευσίνας και δυτικά με τον Δήμο Λουτρακίου –Αγίων Θεοδώρων που διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Παράλληλα,ο Δήμος Μεγαρέων στα βόρεια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο και στα νότια από τον Σαρωνικό.
Τα όρια του Δήμου προέκυψαν από τη συνένωση των Δήμων Μεγαρέων και Νέας Περάμου, που αντιστοιχούν στις δύο Δημοτικές Ενότητες που αποτελούν σήμερα τον Δήμο.
Στα βόρεια του Δήμου βρίσκεται το Όρος Πατέρας που αποτελεί το ορεινό άκρο της Αττικής στα βορειοδυτικά της, χωρίζοντας το Θριάσιο Πεδίο από τη Μεγαρική πεδιάδα.Στα ανατολικά του Δήμου δεσπόζειο κάμπος των Μεγάρων, ο οποίος φημίζεται για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα. Σημαντικές καλλιέργειες αποτελούν, η ελιά, τα αμπέλια (για την παραγωγή κρασιού), τα φιστίκια και τα νωπά λαχανικά. Παράλληλα, σημαντική είναι και η παραγωγή πτηνοτροφικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, ενώ γνωστά για την ποιότητά τους είναι και τα προϊόντα αλιείας, όπως ψάρια, όστρακα και θαλασσινά που προέρχονται απευθείας από τον Σαρωνικό κόλπο.
Στα δυτικά του Δήμου, βρίσκονται τα Γεράνεια Όρη τα οποία διοικητικά μοιράζονται μεταξύ των Δήμων Λουτρακίου-Αγίων Θεοδώρων και Μεγαρέων. Το βουνό διαθέτει πλούσια χλωρίδα και αποτελεί βιότοπο περίπου 950 ειδών φυτών και δεκάδων ειδών ζώων. Οι περισσότερες πλαγιές τους είναι σχετικά απόκρημνες, ενώ στη συμβολή τους με τη θάλασσα στα βόρεια και δυτικά σχηματίζουν κυρίως βραχώδεις και δυσπρόσιτες ακτές. Τα Γεράνεια Όρη προσφέρονται για πλήθος δραστηριοτήτων όπως αναρρίχηση, πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία. Το ευαίσθητο οικοσύστημα των Γερανείων απειλείται διαχρονικά από τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Σε επίπεδο οικιστικής δραστηριότητας ο Δήμος Μεγαρέων στο σύνολό του, παρουσιάζει πληθυσμιακή πυκνότητα 115 κατοίκων ανά τετρ. χλμ., τη στιγμή που ο αντίστοιχος δείκτης στην ΠΕ Δυτικής Αθήνας, ανέρχεται σε 165 κατοίκους ανά τετρ. χλμ.
Στο σύνολο του δήμου υπάρχει πλήθος αστικών συγκεντρώσεων με κυριότερες τις πόλεις των Μεγάρων και της Νέας Περάμου. Μικρότεροι οικισμοί είναι η Κινέτα, η Πάχη, το Αλεποχώρι, η Αγία Τριάδα, οι Αιγειρούσες, η Βλυχάδα, η Λάκα Καλογήρου (τ. οι Λάκκοι Καλογήρου), η Σπάρτα, ο Στίκας, ο Λουτρόπυργος,το Κουμίντρι, καθώς και πλήθος Ιερών Μονών όπως, η Μονή Αγίου Ιεροθέου, η Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, η Μονή Παναχράντου. Τέλος στον Δήμο Μεγαρέων υπάγονται διοικητικά και οι νησίδες Πάχη, Παχάκι, και Μακρόνησος.
Ειδικότερα, η πόλη των Μεγάρων, αποτελεί το διοικητικό και οικονομικό κέντρο του Δήμου, όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος της εμπορικής, βιομηχανικής και πνευματικής δραστηριότητας του Δήμου αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Αναφορικά με τη διασύνδεση του Δήμου, η εύκολη πρόσβαση του νότιου τμήματος, σε Εθνικήκαι Αττική Οδό, έχουν διευκολύνει τη συγκοινωνία προς την Αθήνα αλλά και την Πελοπόννησο.Παράλληλα,ο Δήμος Μεγάρων εξυπηρετείται από τρεις σταθμούς του Προαστιακού Σιδηρόδρομου (Νέα Πέραμος, Μέγαρα, Κινέτα), ενώ υπό κατασκευή βρίσκεται το έργο αναβάθμισης του υφιστάμενου Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής και συγκεκριμένα το Τμήμα Άνω Λιόσια – Νέος Σ.Σ. Μεγάρων – Π.Σ. Μεγάρων.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, η ύπαρξη πλούσιου φυσικού περιβάλλοντος σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της Δυτικής Αττικής, συνδυαστικά με την εγγύτητα και την εύκολη πρόσβαση στο λεκανοπέδιο, καθιστούν τον Δήμο Μεγαρέων ελκυστικό προορισμό αναψυχής, αλλά και εναλλακτική επιλογή μόνιμης εγκατάστασης.
Επιπρόσθετα, η ευρύτερη περιοχή του Δήμου κατοικείται αδιάλειπτα από τη νεολιθική εποχή έως σήμερα, ενώ σημαντική ήταν η συνεισφορά της σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Τα Μέγαρα αποτέλεσαν κατά την αρχαιότητα μία από τις σημαντικότερες πόλεις και ίδρυσαν πλήθος αποικιών τόσο στην δύση όσο και στην ανατολή. Ηαξιόλογη ιστορική πορεία συνεχίστηκε τόσο στην Ρωμαϊκή όσο και στην Βυζαντινή εποχή, αλλά και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Στα νεότερα χρόνια η περιοχή συμμετέχει ενεργά στον επαναστατικό αγώνα, ενώ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή στην περιοχή εγκαθίστανται Μικρασιάτες.
Λόγω των ειδικών γεωγραφικών χαρακτηριστικών και της πλούσιας ιστορικής της διαδρομής, η περιοχή διαθέτει αξιόλογο τοπικό, φυσικό και πολιτιστικό πλούτο. Συγκεκριμένα, το πλούσιο φυσικό περιβάλλον και η εκτεταμένη ακτογραμμή, συνυπάρχουν με σημαντικούς αρχαιολογικούς και μουσειακούς χώρους, βυζαντινά μνημεία, μεσαιωνικές οχυρώσεις και τοπόσημα της νεότερης ιστορίας.
